Categorie: Onderzoek

Categorieën
Archief Onderzoek Publiekswerking

Lias: samenwerken

Samenwerken aan en in archiefbeschrijvings- en preservatiesysteem LIAS

De lange weg van droom naar werkelijkheid

Kort na de eeuwwisseling ondernam de KU Leuven actie om het gevreesde digitale gat te voorkomen. Er kwam een archiefbeheersysteem en digitaal depot om de ‘vluchtige’ digitale archieven te bewaren en te preserveren, samen met de context waarin ze werden opgemaakt. Het kind werd LIAS gedoopt. De Stichting de Bethune stapte eind 2009 als eerste externe partner in LIAS.

Meta. Tijdschrift voor Bibliotheek en Archief, 2023-7, besteedt uitgebreid aandacht aan het concept en de evolutie van LIAS.

Klik op download om het volledige artikel te lezen:
LIAS_Meta_2023_07_p29-32Download
Categorieën
Onderzoek

Suggesties voor onderzoek

Elk van de verschillende afdelingen (archief, bibliotheek en documentaire collecties) biedt tal van mogelijkheden voor onderzoeksprojecten van alle niveaus (lokaal, bovenlokaal, bachelor- of masterproeven tot doctoraten).

Daarnaast kunnen geïnteresseerde vrijwilligers een belangrijke bijdrage leveren tot de verdere ontsluiting van de collecties via Lias en Libis/Alma.

Enkele suggesties

Biografieën

  • Biografie Felix Bethune (1789-1880)
    ondernemer, senator, burgemeester Kortrijk,…
  • Emilie van Outryve d’Ydewalle (1826-1894)
    echtgenote van Jean Baptiste Bethune (1821-1894)
    ‘haar rol in het kunstatelier/bedrijf’
  • Biografie Joseph de Bethune (1859-1920)
    bibliothecaris, archivaris, conservator
  • Biografie Felix de Bethune (1855-1922)
    interessant voor de evolutie van een benedictijnermonnik die uittreedt, huwt en zich bekeert tot het protestantisme.

Organisaties

Bibliotheekwezen

  • Reconstructie van de bibliotheek van Jean Baptiste Bethune (1821-1894)

Cultuurgeschiedenis

  • De (politieke) invloed van de familie de Bethune op architectuur en/of monumentenzorg in de 19de-begin 20ste eeuw. 
  • Impact van (lokale) heemkundige verenigingen en tijdschriften op de historische wetenschapsbeoefening (vb. Kon. Geschied- en Oudheidkundige Kring Kortrijk, De Leiegouw,…)
  • Feestcultuur in de 18de en 19de eeuw (herdenkingen, feesten, intredes, optochten,….)

Andere

  • Ontsluiting en identificatie van deelcollecties
    Vb.: fotocollectie, postkaarten,…
  • Collectie schoolboeken
In overleg kunnen uiteraard ook andere onderwerpen worden aangereikt.

Categorieën
Onderzoek

Boekpresentatie

De naam van de firma Bethune & Fils zingt rond in het Kortrijk van de achttiende eeuw. Van eenvoudige textielhandel wordt ze de grootste internationale linnenhandel van de streek. Die opmars loopt allerminst
van een leien dakje en vereist formele of informele, beproefde of nieuw uitgedachte handelspraktijken. Want wat doe je als handelaar wanneer er geen fysiek geld meer beschikbaar is, de wissels hun waarde verliezen en de banken bankroet gaan? Hoe ga je om met slechte betalers in tijden waarin alleen schriftelijke communicatie mogelijk is? Wat gebeurt er met zendingen die gekaapt worden op zee, wie betaalt het gelag? Hoe omzeil je torenhoge douanerechten die knabbelen aan de marge? Stormen, slecht weer, onberijdbare wegen, oorlogen en nog zoveel andere calamiteiten … hoe schat je het risico juist in?
In het laatste decennium van de achttiende eeuw, in het kielzog van de Franse Revolutie, komt de linnenhandel terecht in een sociale en economische crisis zonder weerga. Maar ook dan weet Bethune zich te redden dankzij zijn merkwaardig en innovatieve zakentalent.

Uniek en baanbrekend historisch onderzoek

Dr. Annik Adriaenssens verrichtte gedurende twintig jaar onderzoek in dit unieke, bijna volledig bewaarde bedrijfsarchief. Meer dan ooit krijg je respect voor de pre-industriële handelaar Bethune én de auteur die zijn belevenissen reconstrueerde.

€ 35,00 • Paperback • Ca. 400 pagina’s • 17 x 24 cm • NUR 640
ISBN 978 90 5615 701 2 • September 2022 • Sterck & De Vreese

Categorieën
200 jaar JBB Onderzoek

Basiliek Oostakker

145 jaar na de bouw van de basiliek van Oostakker ligt een masterplan klaar om de kerk te restaureren. Jean Baptiste Bethune werkte tien jaar lang aan de uitwerking van het interieur en het meubilair.

De restauratie wordt een hele uitdaging. ‘Het interieur wordt een moeilijke oefening. Geen centimeter van de muren is onbenut gelaten‘ zegt rector Paul De Neve.

Ondersteuning voor de restauratie is mogelijk via een projectrekening bij Herita.

Meer info over de projectrekening

Bron: Marijn Follebout, Projectrekening Herita voor restauratie basiliek Oostakker, in M&L, mei-juni 2021, nr.. 3, p. 81-82.

Categorieën
Onderzoek Patrimonium

Milanekapel Zwevegem

Een neogotisch totaalconcept in een historische context

In het tijdschrift De Leiegouw (jg. 61, 2019, p. 5-42) verscheen een artikel van de hand van Filip Santy en Pol Vanneste over de (bouw-)geschiedenis van de Milanekapel in Zwevegem. Het is grotendeels gebaseerd op het waarderend onderzoek, dat resulteerde in de bescherming van de kapel en omgeving in 2016-1017.

Al bijna 175 jaar beheerst de Milanekapel het straatbeeld in de Bellegemstraat in Zwevegem. De oorsprong van de bedevaartkapel gaat terug tot de 16de-17de eeuw. Felix Bethune gaf de opdracht tot de bouw van een neogotische kapel aan zijn zoon Jean Baptiste. Het werd zijn eerste realisatie van zijn (inter-)nationale carrière als architect en ontwerper.

 Meer informatie op www.leiegouw.be.

Categorieën
Onderzoek Tentoonstelling

Kastelen om van te dromen

Kasteel de Haar in internationaal perspectief

Het illustrere neogotische Kasteel de Haar in Utrecht toont het riante kasteelleven van de 19de eeuw. Etienne baron van Zuylen de Nijevelt van de Haar droomde van een imposant kasteel waarin de macht én de pracht en praal van zijn voorouders tot leven zou komen. Pierre Cuypers en zijn zoon Joseph slaagden met glans in die opzet. Ridders, jonkvrouwen en minstrelen sieren muren, ramen en consoles.

In de tentoonstelling Kastelen om van te dromen werd Kasteel de Haar voor het eerst omringd door neogotische droomkastelen als Château de Pierrefonds (FR), Château Haut-Koeningsbourg (FR), Kasteel van Loppem (BE) en Cardiff Castle (UK). Hiermee had het Cuypershuis ook een primeur, want de tentoonstelling toont bruiklenen die voor het eerst buiten hun landgrenzen geëxposeerd werden.

Cuypershuis, Pierre Cuypersstraat 1, Roermond

Categorieën
Bibliotheek Onderzoek

Collectie veilingcatalogi ontsloten

Een onderdeel van de omvangrijke bibliotheek van de Stichting is de verzameling catalogi van boeken en kunst of van verkoop aan vaste prijzen in antiquariaat of kunsthandel. Deze verzameling, die nog altijd verder aangroeit, omvat nu zo’n 1300 catalogi. De oudste dateert uit 1717.

Pieter A.V.P. Donche, Driehonderd jaar veilingcatalogi (1717-2017) in de bibliotheek Stichting de Bethune, Marke. Brugge-Marke, 2017. 269 p. (BETHU, CB11)

Onder de oudste zijn er niet minder dan 402 catalogi van Brugse boekenveilingen. Het grootste deel hiervan werd in de 18de eeuw en de eerste helft van de 19de eeuw bijgehouden door de Brugse bibliofielen Pieter de Melgar, vader en zoon.

De reeks kan in vier groepen ingedeeld worden:

  1. Periode 1717-1884: 451 veilingcatalogi boeken
  2. Periode 19de-20ste eeuw: 91 losse veiling- en antiquariaatcatalogi boeken
  3. Langlopende volledige reeksen van boekenveiling- en antiquariaatscataloti, 1965-2017: 521 catalogi
  4. Kunstcatalogi 19de-21ste eeuw

Pieter Donche nam alle catalogi door en beschreef ze in detail. Indexen op jaar en op naam van de personen wier bibliotheek werd geveild, laten toe zich snel te vergewissen of een gezochte catalogus zich in de verzameling bevindt. De inventaris is gepubliceerd op een zeer beperkte oplage. Op termijn wordt de verzameling ook elektronisch toegankelijk gemaakt in LIMO.

Categorieën
Archief Onderzoek

“Vous allez me traiter d’enfant”

Zelfperceptie van de kinderen Bethune in het vroege negentiende-eeuwse België

Deschryver, Louise. Vous Allez Me Traiter D’enfant: Zelfperceptie Van De Kinderen Bethune in Het Vroege Negentiende-eeuwse België. Leuven: KU Leuven. Faculteit Letteren, 2017. Print.

 De masterproef van Louise De Schryver onderzoekt het zelfbeeld van kinderen en jongeren in vroegnegentiende eeuws België op vlak van leeftijd, gender en emotie. Concreet bestaat het onderzoek uit een case study van de correspondentie van Sidonie en Jean-Baptiste Bethune. Door enkel hun zijde van de briefwisseling te bestuderen en het corpus te beperken tot de brieven die zij voor hun eenentwintigste aan elkaar of hun ouders schreven, probeert de masterproef een (beginnend) tegengewicht te bieden voor de dominantie van het volwassen perspectief in de historiografie van het kind.

Het eerste hoofdstuk focust op het concept leeftijd, dat in de vroege negentiende eeuw nog geen cruciale rol speelde in het denken over kinderen en hun ontwikkeling. Het tweede hoofdstuk gaat in op Sidonies en Jeans jeugdige genderidentiteit en analyseert hoe vrouwelijk en mannelijk ze zichzelf zagen. Het derde hoofdstuk onderzoekt hoe zij zich volgens zichzelf moesten voelen.

De masterproef toont aan dat er niet alleen nood is aan meer onderzoek naar ’the voice of the child’ uit het verleden, maar dat dit onderzoek ook mogelijk is en niet steeds via de volwassen tijdgenoten van kinderen in het verleden moet gebeuren. Onderzoek naar de stem van het kind toont bovendien aan dat historische kindervaringen en -opvattingen nooit volledig te vereenzelvigen zijn met volwassen ideeën over kinderen en kindertijd. Dergelijk onderzoek kan m.a.w. de assumpties die vaak over kindervaringen in het verleden worden gemaakt op basis van bronnenmateriaal van volwassenen nuanceren.

KU Leuven, Faculteit Letteren
Promotor: Prof. Dr. Kaat Wils.

Publicatie

Een samenvatting van deze masterproef werd gepubliceerd:

Deschryver, Louise. “Gehoorzame Gevoelens: Emoties en Emotion Work in de tienercorrespondentie van Jean en Sidonie Bethune (1830-1845). In: De Leiegouw, 60(2018)2; p. 165-188.