145 jaar na de bouw van de basiliek van Oostakker ligt een masterplan klaar om de kerk te restaureren. Jean Baptiste Bethune werkte tien jaar lang aan de uitwerking van het interieur en het meubilair.
De restauratie wordt een hele uitdaging. ‘Het interieur wordt een moeilijke oefening. Geen centimeter van de muren is onbenut gelaten‘ zegt rector Paul De Neve.
Ondersteuning voor de restauratie is mogelijk via een projectrekening bij Herita.
Op zondag 12 september 2021 zet Vlaanderen opnieuw de deuren open van bekend en minder bekend onroerend erfgoed. Precies 200 jaar geleden werd Jean Baptiste Bethune geboren (1821-1894). Enkele van zijn realisaties krijgen dan ook bijzondere aandacht op OMD.
Als protagonist van de neogotische beweging in België, maar ook daarbuiten, was Bethune een veelzijdig (interieur-)architect en ontwerper. Bovendien was hij ook sterk maatschappelijk geëngageerd en lag hij aan de basis van de oprichting van de Sint-Lucasscholen.
Daar waar de officiële Vlaamse inventaris van onroerend erfgoed niet minder dan 177 items vermeldt van Bethune (of waar hij de hand in had), wordt op 12 september een beperkte staalkaart belicht:
Brugge: basiliek van het Heilig Bloed
Dadizele: basiliek van Onze-Lieve-Vrouw
Gent: Maaltebruggekasteel
Gistel: Abdij ten Putte / Godelievemuseum
Marke: kerk en omgeving
Sint-Amandsberg (Gent): begijnhofkerk
Vivenkapelle (Damme): kerk en dorpskern
Zwevegem: Milanenkapel
Bepaalde locaties zijn vrij te bezoeken. Op andere locaties worden rondleidingen aangeboden, deels enkel na reservatie (beperkt aantal deelnemers).
Eén van zijn meest indrukwekkende realisaties, het kasteel van Caloen in Loppem, is toegankelijk onder de gebruikelijke bezoekvoorwaarden.
Monumentenwachter Brecht Lagae en barones Isabelle van Caloen nemen je terug mee in de tijd. Het kasteel uit de 19e eeuw is het eerste totaalproject van de Kortrijkse architect Jean-Baptiste Bethune.
Het is minder bekend dat Jean Baptiste Bethune (1821-1894) niet alleen de architect, maar ook de eigenaar was van het prioraat Ten Putte (Sint-Godelieve) in Gistel. Het eigendom bleef in de familie tot 1949.
Een tentoonstelling in het Godelievemuseum brengt de geschiedenis van de oprichting in herinnering. Tegelijk verschijnt ook een rijk geïllustreerd boek, waarin de auteurs Marc Vansevenant en Werner Peene het verhaal brengen van de rol die de families de Bethune en van Outryve d’Ydewalle in 1891 speelden bij de stichting van het prioraat. Ook de Godelievedevotie in Gistel tijdens de 19de eeuw komt uitvoerig aan bod.
De tentoonstelling loopt tot 30 september en is dagelijks toegankelijk van 14 tot 17.30 u. (maandag gesloten).
Op 25 april is het Erfgoeddag. Diezelfde dag, maar dan 200 jaar geleden, in 1821, zag Jean Baptiste Bethune (1821-1894) in Kortrijk het levenslicht als oudste zoon van Felix (1789-1880) en Julie de Renty (1792-1856).
De geboorteakte van J.B. Bethune (Rijksarchief Kortrijk)
Jean Baptiste groeide uit tot een vooraanstaand en invloedrijke neogotisch architect en voortrekker van de neogotische beweging.
Reden te over om een ‘Bethunejaar‘ te starten dat loopt van april tot het voorjaar van 2022. Een eerste blikvanger is het verschijnen van een themanummer van OKV (Openbaar Kunstbezit Vlaanderen). Het slotevenement in mei 2022 wordt het internationaal colloquium dat in het kasteel van Loppem zal plaatsvinden.
Nog tot 27 juni 2021 loopt in de kerk van het Groot Begijnhof in Gent – Sint-Amandsberg de tentoonstelling ‘Fantasie of realiteit. Glasgeheimen bij Van Eyck’. Ze focust op de relatie tussen glasramen en glazen voorwerpen op schilderijen van Jan Van Eyck en nog bewaard gebleven glasramen, glazen en archeologische fragmenten rot 1440.
Curator Alette Rambaut, kunsthistorica en specialiste van historische glasramen, maakte voor de samenstelling van de tentoonstelling gebruik van archiefmateriaal van de Stichting de Bethune. Ze legt ook een link met de glasramen uit de neogotische begijnhofkerk.
Reportage AVS
Beelden uit de tentoonstelling
Dat er effectief een link zou kunnen gelegd worden tussen de glazen in het werk van Van Eyck en de glasramen uit de begijnhofkerk voldoet aan onze stoutste verwachtingen. Het is aannemelijk dat de afgebeelde gebrandschilderde gotische glasramen als inspiratiebron werden gebruikt door dé glaskunstenaars uit de 19de eeuw. J.B. Bethune concipieerde de hele begijnhofkerk met inbegrip van de volledige decoratie. De uitvoering van de glasramen gebeurde in het atelier van Bethunes opvolger Verhaegen, zijn leerling Ostgerrath en Casier.
Uit de tentoonstellingscatalogus ‘Fantasie of realiteit’. Glasgeheimen bij Van Eyck, p. 48)
Soms stellen we vast dat we in onze collectie iets missen… Misschien kan je ons helpen om die lacune op te vullen? Als tegenprestatie zien we een ruil.
Door de huidige coronamaatregelen blijven de bezoekmogelijkheden aan het archief en de bibliotheek uiterst beperkt.
Uitzonderingen kunnen toegestaan worden aan wetenschappelijke onderzoekers (doctorandi en doctores) die werken met een nabije deadline en die het gezochte materiaal niet kunnen raadplegen in een andere instelling.
In de mate van het mogelijke kunnen er kopieën en/of scans worden aangeleverd. De kosten hieraan verbonden vindt u op deze pagina.
Joseph de Bethune schonk na zijn overlijden in 1920 heel wat door hem verzameld erfgoed aan de Stad Kortrijk. Niet minder dan 269 stukken waren handschriften. Enkele jaren geleden gaf de Stad die in bewaring aan het Rijksarchief in Kortrijk, waar ze werden geïnventariseerd door Hendrik Callewier.
Een beperkt aantal stukken is afkomstig uit de persoonlijke archieven van familieleden (vb. Joseph van Dale, François van Ruymbeke, diverse Bethune’s). Een groter deel van de verzameling werd aangekocht door Joseph zelf en bevat zowel eigenlijk archiefmateriaal als andere stukken (o.a. handgeschreven literatuur). De meeste archiefstukken hebben betrekking op heerlijkheden, kerkelijke instellingen en personen in de regio’s Kortrijk en Tielt.
Een neogotisch totaalconcept in een historische context
In het tijdschrift De Leiegouw (jg. 61, 2019, p. 5-42) verscheen een artikel van de hand van Filip Santy en Pol Vanneste over de (bouw-)geschiedenis van de Milanekapel in Zwevegem. Het is grotendeels gebaseerd op het waarderend onderzoek, dat resulteerde in de bescherming van de kapel en omgeving in 2016-1017.
Al bijna 175 jaar beheerst de Milanekapel het straatbeeld in de Bellegemstraat in Zwevegem. De oorsprong van de bedevaartkapel gaat terug tot de 16de-17de eeuw. Felix Bethune gaf de opdracht tot de bouw van een neogotische kapel aan zijn zoon Jean Baptiste. Het werd zijn eerste realisatie van zijn (inter-)nationale carrière als architect en ontwerper.
