Categorieën
Publiekswerking

Bethunejaar

Op 25 april is het Erfgoeddag. Diezelfde dag, maar dan 200 jaar geleden, in 1821, zag Jean Baptiste Bethune (1821-1894) in Kortrijk het levenslicht als oudste zoon van Felix (1789-1880) en Julie de Renty (1792-1856).

De geboorteakte van J.B. Bethune (Rijksarchief Kortrijk)

Jean Baptiste groeide uit tot een vooraanstaand en invloedrijke neogotisch architect en voortrekker van de neogotische beweging.

Reden te over om een ‘Bethunejaar‘ te starten dat loopt van april tot het voorjaar van 2022. Een eerste blikvanger is het verschijnen van een themanummer van OKV (Openbaar Kunstbezit Vlaanderen). Het slotevenement in mei 2022 wordt het internationaal colloquium dat in het kasteel van Loppem zal plaatsvinden.


Categorieën
Tentoonstelling

Glasgeheimen

Verlengd tot 1 augustus 2021!

Nog tot 27 juni 2021 loopt in de kerk van het Groot Begijnhof in Gent – Sint-Amandsberg de tentoonstelling ‘Fantasie of realiteit. Glasgeheimen bij Van Eyck’. Ze focust op de relatie tussen glasramen en glazen voorwerpen op schilderijen van Jan Van Eyck en nog bewaard gebleven glasramen, glazen en archeologische fragmenten rot 1440.

Curator Alette Rambaut, kunsthistorica en specialiste van historische glasramen, maakte voor de samenstelling van de tentoonstelling gebruik van archiefmateriaal van de Stichting de Bethune. Ze legt ook een link met de glasramen uit de neogotische begijnhofkerk.

Reportage AVS

Beelden uit de tentoonstelling

Dat er effectief een link zou kunnen gelegd worden tussen de glazen in het werk van Van Eyck en de glasramen uit de begijnhofkerk voldoet aan onze stoutste verwachtingen. Het is aannemelijk dat de afgebeelde gebrandschilderde gotische glasramen als inspiratiebron werden gebruikt door dé glaskunstenaars uit de 19de eeuw. J.B. Bethune concipieerde de hele begijnhofkerk met inbegrip van de volledige decoratie. De uitvoering van de glasramen gebeurde in het atelier van Bethunes opvolger Verhaegen, zijn leerling Ostgerrath en Casier.

Uit de tentoonstellingscatalogus ‘Fantasie of realiteit’. Glasgeheimen bij Van Eyck, p. 48)

Categorieën
Bibliotheek Collectie

Zoekertjes

Soms stellen we vast dat we in onze collectie iets missen… Misschien kan je ons helpen om die lacune op te vullen? Als tegenprestatie zien we een ruil.

Momenteel zoeken we:

  • Archeologische Stichting Zuid-West-Vlaanderen. Reeksnr. 24.
  • S.A. Société Belge de Poterie Flamande. Archeologische Stichting Zuid-West-Vlaanderen, 2015. Reeksnr. 90.
  • Zuid-West-Vlaamse opgravingen 2016. Archeologische Stichting Zuid-West-Vlaanderen, 2017. Reeksnr. 95.

Categorieën
Bezoek Publiekswerking

Bezoek beperkt

Door de huidige coronamaatregelen blijven de bezoekmogelijkheden aan het archief en de bibliotheek uiterst beperkt.

Uitzonderingen kunnen toegestaan worden aan wetenschappelijke onderzoekers (doctorandi en doctores) die werken met een nabije deadline en die het gezochte materiaal niet kunnen raadplegen in een andere instelling.

In de mate van het mogelijke kunnen er kopieën en/of scans worden aangeleverd. De kosten hieraan verbonden vindt u op deze pagina.

Categorieën
Publiekswerking

Corona exitstrategie

Bezoek opnieuw mogelijk

Er kan slechts één bezoeker tegelijk worden toegelaten per tijdsblok:

  • ’s voormiddags van 9 tot 12 u. en
  • ’s namiddags van 14 tot 16.30 u.

Zo nodig krijgen studenten en wetenschappelijke onderzoekers voorrang op andere bezoekers.

Bij voorkeur moet vooraf worden aangegeven welke archiefdocumenten of bibliotheekmaterialen men wil consulteren.

Ter plaatse

  • We vragen elke bezoeker om bij aankomst en bij vertrek een mondmasker te dragen. Op de werkplek in de leeszaal mag men dit masker afdoen.
  • Bezoekers brengen hun eigen materiaal (potlood, pen, papier, laptop,…) mee.
  • Er is alcoholspray beschikbaar.
  • Na elk bezoek wordt de werkplek grondig ontsmet.
  • De geraadpleegde stukken worden nadien 24 uur in quarantaine gehouden.
Categorieën
Archief

Handschriften Joseph de Bethune

Joseph de Bethune schonk na zijn overlijden in 1920 heel wat door hem verzameld erfgoed aan de Stad Kortrijk. Niet minder dan 269 stukken waren handschriften. Enkele jaren geleden gaf de Stad die in bewaring aan het Rijksarchief in Kortrijk, waar ze werden geïnventariseerd door Hendrik Callewier.

 Een beperkt aantal stukken is afkomstig uit de persoonlijke archieven van familieleden (vb. Joseph van Dale, François van Ruymbeke, diverse Bethune’s). Een groter deel van de verzameling werd aangekocht door Joseph zelf en bevat zowel eigenlijk archiefmateriaal als andere stukken (o.a. handgeschreven literatuur). De meeste archiefstukken hebben betrekking op heerlijkheden, kerkelijke instellingen en personen in de regio’s Kortrijk en Tielt.

Hendrik Callewier, Inventaris van de Verzameling Joseph de Bethune. Handschriften. 1330-1911. Rijksarchief te Kortrijk. Inventarissen, 39. Brussel, 2017. 51 p.
(ISBN 978 90 5746 991 6)

Categorieën
Onderzoek Patrimonium

Milanekapel Zwevegem

Een neogotisch totaalconcept in een historische context

In het tijdschrift De Leiegouw (jg. 61, 2019, p. 5-42) verscheen een artikel van de hand van Filip Santy en Pol Vanneste over de (bouw-)geschiedenis van de Milanekapel in Zwevegem. Het is grotendeels gebaseerd op het waarderend onderzoek, dat resulteerde in de bescherming van de kapel en omgeving in 2016-1017.

Al bijna 175 jaar beheerst de Milanekapel het straatbeeld in de Bellegemstraat in Zwevegem. De oorsprong van de bedevaartkapel gaat terug tot de 16de-17de eeuw. Felix Bethune gaf de opdracht tot de bouw van een neogotische kapel aan zijn zoon Jean Baptiste. Het werd zijn eerste realisatie van zijn (inter-)nationale carrière als architect en ontwerper.

 Meer informatie op www.leiegouw.be.

Categorieën
Onderzoek Tentoonstelling

Kastelen om van te dromen

Kasteel de Haar in internationaal perspectief

Het illustrere neogotische Kasteel de Haar in Utrecht toont het riante kasteelleven van de 19de eeuw. Etienne baron van Zuylen de Nijevelt van de Haar droomde van een imposant kasteel waarin de macht én de pracht en praal van zijn voorouders tot leven zou komen. Pierre Cuypers en zijn zoon Joseph slaagden met glans in die opzet. Ridders, jonkvrouwen en minstrelen sieren muren, ramen en consoles.

In de tentoonstelling Kastelen om van te dromen werd Kasteel de Haar voor het eerst omringd door neogotische droomkastelen als Château de Pierrefonds (FR), Château Haut-Koeningsbourg (FR), Kasteel van Loppem (BE) en Cardiff Castle (UK). Hiermee had het Cuypershuis ook een primeur, want de tentoonstelling toont bruiklenen die voor het eerst buiten hun landgrenzen geëxposeerd werden.

Cuypershuis, Pierre Cuypersstraat 1, Roermond

Categorieën
Archief Bezoek Collectie Publiekswerking

Schenking stadsarchief Brugge

Voor het uitstapje van de Vrienden van het Brugse Stadsarchief op 30 september viel de keuze op Kortrijk en Marke. De rondleiding in het archief en de bibliotheek van de Stichting werd, bij verrassing, afgesloten met de overdracht van een archiefdoos. Daarin een flinke verzameling facturen uit de eerste helft van de 19de eeuw en gericht aan de familie de Bethune.

De overgedragen stukken zijn niet alleen een mooie aanvulling voor de Stichting, maar bieden ook interessant materiaal voor de studie van de (lokale) leveranciers van de familie en van o.a. de iconografisch interessante brief- en factuurhoofden.

 De overdracht past binnen de keuzes die het Brugse stadsarchief heeft gemaakt binnen zijn collectieplan. “Vroeger gebeurde het afstoten van archief bijna nooit“, zegt stadsarchivaris Jan D’hondt in Archiefleven, 2017 nr. 4, “Maar sinds de meeste openbare archiefinstellingen werken met een collectieplan krijgt het afstoten van archief meer en meer aandacht. Basisvoorwaarde voor het afstoten van een archief(stuk) is dat het in se niet echt thuishoort in de collectie en niet voldoet aan het herkomstbeginsel“.

Hoe de collectie facturen, vooral gericht aan Felix de Bethune (1789-1880), in het Stadsarchief van Brugge zijn terechtgekomen, is jammer genoeg niet meer geweten.

Categorieën
Bibliotheek Onderzoek

Collectie veilingcatalogi ontsloten

Een onderdeel van de omvangrijke bibliotheek van de Stichting is de verzameling catalogi van boeken en kunst of van verkoop aan vaste prijzen in antiquariaat of kunsthandel. Deze verzameling, die nog altijd verder aangroeit, omvat nu zo’n 1300 catalogi. De oudste dateert uit 1717.

Pieter A.V.P. Donche, Driehonderd jaar veilingcatalogi (1717-2017) in de bibliotheek Stichting de Bethune, Marke. Brugge-Marke, 2017. 269 p. (BETHU, CB11)

Onder de oudste zijn er niet minder dan 402 catalogi van Brugse boekenveilingen. Het grootste deel hiervan werd in de 18de eeuw en de eerste helft van de 19de eeuw bijgehouden door de Brugse bibliofielen Pieter de Melgar, vader en zoon.

De reeks kan in vier groepen ingedeeld worden:

  1. Periode 1717-1884: 451 veilingcatalogi boeken
  2. Periode 19de-20ste eeuw: 91 losse veiling- en antiquariaatcatalogi boeken
  3. Langlopende volledige reeksen van boekenveiling- en antiquariaatscataloti, 1965-2017: 521 catalogi
  4. Kunstcatalogi 19de-21ste eeuw

Pieter Donche nam alle catalogi door en beschreef ze in detail. Indexen op jaar en op naam van de personen wier bibliotheek werd geveild, laten toe zich snel te vergewissen of een gezochte catalogus zich in de verzameling bevindt. De inventaris is gepubliceerd op een zeer beperkte oplage. Op termijn wordt de verzameling ook elektronisch toegankelijk gemaakt in LIMO.