Bijzondere ervaring
Gwenny Vlaemynck, nu actief als projectmanager Digitale Collecties bij Cultuurconnect, startte haar carrière als projectmedewerker voor de Stichting de Bethune. Ze werkte er tussen 2009 en 2013.
“Nu ik op een afstand terugkijk, ben ik nog altijd onder de indruk van Bethune als spilfiguur in de neogotische beweging in binnen- en buitenland. Je ziet hem groeien in zijn ontwerpen, van zijn eerste realisatie, de Milanekapel in Zwevegem, tot zijn grootste realisaties als het Kasteel van Caloen in Loppem en de abdij van Maredsous. Of je nu houdt van neostijlen of niet, de neogotiek was een belangrijke architecturale stijl, binnen een bredere maatschappelijke beweging. Tot op vandaag kan je door dorpen en steden wandelen en vind je er vaak heel wat neogotische gebouwen. Trouwens, het was ook een bijzondere ervaring om tijdens rondleidingen in het archief en de bibliotheek dikwijls de verbaasde reacties van de bezoekers te zien wanneer ze geconfronteerd werden met werk van Bethune, zonder dat ze voordien weet hadden van de link…“.
Nooit gedacht
Werner Peene, tot zijn pensionering actief als verpleger in een Oostends ziekehuis, maakte in 2009 nog een carrièreswitch. Hij ging met zijn ervaring als genealoog aan de slag in het familiearchief.
“Ik herinnerde me dit archief van een bezoek in 1984, tijdens het congres van de Vlaamse Vereniging voor Familiekunde (nu: Familiekunde Vlaanderen). Baron Emmanuel de Bethune leidde ons toen rond, vol enthousiasme, in zijn archief en bibliotheek. Op het moment dat Gwenny als archivaris werd aangesteld, zocht men ook vrijwilligers. Het leek me boeiend om één dag per week vanuit Gistel naar Marke te rijden en haar bij te staan. Het eerste contact was hartelijk en legde de basis voor een engagement dat tot vandaag doorloopt.
Eén van de doelstellingen van het project was om het archief voor een breder publiek open te stellen. Een website moest dat ondersteunen. Zo maakten we algauw werk van inventarissen en scans van geboortekaartjes, huwelijksaankondigingen, rouwbrieven, bidprentjes, iconografisch materiaal, oorkonden en zaken uit het “onroerend archief”. Dit trok de aandacht en tal van verenigingen vonden de weg naar Marke voor een bezoek aan het boeiende archief. Het werkte dus, zelfs tot over de landsgrenzen heen. We konden meewerken aan tentoonstellingen en voelden de voldoening over onze inspanningen.
Van het een kwam het ander. Mijn interesse voor de vele projecten van Jean Baptiste Bethune groeide. Ik ging ze van naderbij bekijken en begon hier en daar wat lezingen te geven over het Groot Begijnhof in Sint-Amandsberg, het kasteel van Loppem, Vivenkapelle en Maredsous en andere locaties. Vergelijkingen kunnen maken tussen de ontwerptekeningen van glasramen uit, onder meer, de kerk van de Potterie in Brugge met de huidige toestand: zoiets kleurt mijn “vrijwilligerswerk”.
Herinneringen
Sabine de Bethune, voorzitter van de vzw Stichting de Bethune Archief & Bibliotheek, getuigde bij de opening van de tentoonstelling ‘Kastelen om van te dromen. Kasteel De Haar in internationaal perspectief‘ in 2017 in het Cuypershuis in Roermond:
“In ons familiehuis in Marke stonden zolders, kelders, logeerkamers en bibliotheek, vol met neogotische meubelen. In het bijzonder herinner ik mij een charmant gotisch poppenbed, en stukken neogotisch brokaat, die netjes op zolder opgeborgen waren en waarmee wij ons als kinderen drapeerden of theaterdecors maakten. Wij dronken thee en speelden ‘huisje’ met het neogotische servies dat onze overgroottante Thérèse zelf met gotische motieven had beschilderd op wit Brussels porselein.
En ik waande mij als een edele dame uit een schilderij van Memling wanneer ik op een uitzonderlijke vakantiedag, bij regenweer, even een familiejuweel mocht dragen dat mijn betovergrootvader voor zijn echtgenote Emilie had ontworpen, een idee dat hij had opgedaan bij Pugin in het Verenigd Koninkrijk.
Ook herinner ik me namiddagen vakantiewerk in de familiale bibliotheek, waar de grootste kinderen onder leiding van mijn vader o.a. de tekeningen en kalken van Jean-Baptiste Bethune mochten ordenen, met potlood nummeren met oog op inventariseren, archiefdozen verplaatsen, trap op en af, van het ene lokaal naar het andere. Het zijn mooie herinneringen, de verhalen van mijn vader, de bijzondere geur van oude boekbanden, …”
Archief tot leven gewerkt
Lieven Decaluwe, voorzitter van het Groot Begijnhof Sinte-Elisabeth in Sint-Amandsberg, consulteerde het archief.
“Het was voor de coronatijd. In 2019, toen we een tentoonstelling wilden maken rond het thema Neogotiek in het Groot Begijnhof te Sint-Amandsberg. De kerk in het hof is een totaalkunstwerk van Jean Baptiste Bethune. In Marke vonden we prachtig origineel materiaal, van schetsen tot afgewerkte ontwerpen van diverse interieurelementen van de kerk: altaren, meubilair, portaal, glasramen… Door de vlotte digitale terbeschikkingstelling van de documenten konden we mooi, aanschouwelijk de link leggen met de Gentse ateliers (Verhaegen, Osterrath, Bressers-Blanchart, Pauwels-Dhondt, Bourdon) die instonden voor de realisatie van de diverse kunstwerken. Van de Calvariekapel achter de kerk boden we een vergelijking tussen originele tekening, uitvoering en recente restauratie. Archief tot leven gewekt!“